Column Lotte de Bruijn: ‘Weerrecords’

Als zeilfanaat heb ik geleerd om altijd een schuin oog op het weer te houden. Subtiele veranderingen in de windrichting. Donkere wolken aan de horizon. Het zijn vaak kleine signalen die je helpen om te anticiperen op grotere veranderingen. Maar deze zomer hoefde je geen geoefende zeiler te zijn om de signalen op te pikken. Het ene na het andere weerrecord sneuvelde. Na de extreme hittegolf in juli volgden storm en stortregens in augustus. En als ik mijn nieuwsapp opende, las ik over gigantische bosbranden boven de poolcirkel, stervende bossen in Duitsland en overstromingen in India en Japan. Er is weinig subtiels aan: er staan ons grote veranderingen te wachten.

Het verband tussen dit extreme weer en klimaatverandering wordt door wetenschappers steeds overtuigender aangetoond. We weten ook al lang wat we moeten doen om de klimaatverandering zo veel mogelijk te beperken. De klimaatdoelen zijn vastgesteld, de nodige maatregelen zijn keurig vastgelegd in een akkoord. En toch word ik soms overvallen door het gevoel dat de echte urgentie ontbreekt en de nodige veranderingen veel te traag gaan.

Datzelfde gevoel heb ik vaak bij discussies over digitalisering. We zien allemaal dat digitale technologie de komende decennia een waanzinnige impact gaat hebben. Maar hoe anticiperen we op die komende veranderingen? Hoe zorgen we dat iedereen de juiste kennis en vaardigheden heeft om met die veranderingen om te gaan? Hoe zorgen we voor meer inclusie en diversiteit in de digitale sector? Hoe zorgen we ervoor dat Nederland en Europa mee kunnen in de razendsnelle ontwikkelingen op het gebied van AI?

Het probleem met zulke grote vraagstukken is dat ze slecht te vertalen zijn naar acties op persoonlijk niveau. In mijn zeilboot zit ik letterlijk zelf aan het roer. Ik kan mijn koers wijzigen, mijn zeiloppervlak vergroten om meer wind te vangen, of desnoods een veilige haven zoeken om het anker uit te gooien. Maar de grote uitdagingen van onze tijd voelen eerder als enorme olietankers. Wat kun je als individu doen om zoiets groots bij te sturen?

Het antwoord komt van de Amerikaanse uitvinder en filosoof Buckminster Fuller. Hij zag op een dag een enorm schip voorbij komen, met achteraan een gigantisch roer. Op dat roer zat een veel kleiner roertje: de ’trimtab’! Door de trimtab te draaien ontstaat er een drukverschil dat het grote roer in beweging brengt en uiteindelijk het hele schip doet draaien. Als individu kun je ook zo’n trimtab zijn, zegt Buckminster Fuller. Met de juiste actie, vanuit de juiste intentie, kun je een verandering in gang zetten die grote gevolgen heeft. Dus zowel in mijn persoonlijke leven als in mijn werk voor NLdigital blijf ik op zoek naar de kleine veranderingen met potentieel grote impact. Vroeg of laat gaat dat grote roer echt wel om.

Deze column verscheen in september 2019 in ICT Magazine.