Column Lotte de Bruijn: ‘Wal en schip’

Een heel leuk onderdeel van mijn baan is dat ik namens de ICT-sector gesprekken voer met ministers, ambtenaren en Kamerleden. Het is super mooi om de brug te slaan tussen politiek en praktijk. En het is nog mooier om de verbinding te maken tussen maatschappelijke problemen en de kansen van digitalisering. Dat gaat helaas niet altijd even makkelijk. Waar in mijn hoofd overal mogelijkheden en verbanden liggen, blijkt de Haagse werkelijkheid vaak net iets weerbarstiger. De politiek is georganiseerd in allerlei kokers, van ministeries en departementen tot portefeuilles en Kamercommissies. En dan belanden je goede intenties makkelijk tussen wal en schip.

Soms kom je na een aantal gesprekken tot de conclusie dat je een onderwerp wilt bespreken waar niemand over gaat. Of omgekeerd: meerdere bewindspersonen gaan over hetzelfde dossier, maar allemaal vanuit hun eigen koker. Er gaat niemand over de ‘bigger picture’. En als er wel iemand is die het geheel overziet, dan kan het zomaar vastlopen in de communicatie tussen ministeries.

Nederland ICT had daarom bij de afgelopen verkiezingen een heldere boodschap: sloop die kokers en werk vanuit één gezamenlijke strategie aan een overkoepelend actieplan. Maak een team van relevante ministers die met elkaar afstemmen hoe Nederland optimaal kan profiteren van digitalisering en wat daarvoor nodig is op hun thema’s. Niet alleen wij vinden dat een goed idee. Ook de banken, het transport, de energiesector, de universiteiten en nog dertig andere branches en beroepsverenigingen hebben hun naam onder de oproep gezet.

Het huidige kabinet heeft het helaas nog niet aangedurfd om hier gehoor aan te geven. Er ligt wel een ambitieuze digitaliseringsstrategie, maar het ontbreekt nog aan concrete uitvoering. Gelukkig heeft de Tweede Kamer ook geconstateerd dat dit een probleem is. Een meerderheid van de Kamer steunde begin juni een voorstel om te onderzoeken hoe het parlement meer grip kan krijgen op digitalisering. Dat klinkt misschien wat vaag, maar zo’n onderzoek is een flinke stap vooruit.

Er wordt altijd wat lacherig gedaan over de combinatie overheid en ICT, maar ik ken wel degelijk ambtenaren, Kamerleden en bewindspersonen die weten waar ze het over hebben. Dat is alleen niet genoeg om écht de transformatie van een traditionele overheid naar een digitale overheid te maken. Of van een traditionele economie naar een digitale economie. Dat vraagt om commitment van de top en voldoende budget, capaciteit én lef om echt te vernieuwen.

De overheid is wat dat betreft niet veel anders dan het gemiddelde bedrijf. Ook in het bedrijfsleven is digitalisering nog onvoldoende belegd in de boardroom en zijn er genoeg kokers die succesvolle transformatie in de weg staan. Het grote verschil is dat bedrijven moeten innoveren om de concurrentie voor te blijven. Bij de overheid ligt dat anders. Je kunt zeggen: de wal keert het schip, maar zo ver moeten we het niet laten komen. Het parlementair onderzoek dat er nu komt is een kans om de nodige verandering te versnellen. Ik kijk ernaar uit om daar namens de digitale sector een bijdrage aan te leveren!

Deze column is verschenen in ICT Magazine van juni 2019.