Opinie: Digitale geletterdheid hoort in de nieuwe basis voor het onderwijs

De Onderwijsinspectie pleit er in een kritisch rapport voor om terug te keren naar de basis van het onderwijs. Een goed idee, maar maak digitale geletterdheid dan wel onderdeel van die basis, betoogt Lotte de Bruijn (directeur NLdigital en ambassadeur Human Capital Agenda ICT):

Het onlangs verschenen rapport “Staat van het Onderwijs” van de Onderwijsinspectie schetst in maar liefst 212 pagina’s een weinig hoopvol beeld van de stand van ons onderwijs. Het niveau van basisvaardigheden als taal en rekenen van onze jeugd gaat achteruit, op internationale ranglijsten lopen we steeds verder achter en de kloof tussen excellente en zwakke studenten wordt steeds groter. Voor een kenniseconomie als Nederland een zeer zorgwekkende situatie. De onderwijsinspectie pleit er daarom voor om terug te gaan naar de basis. Een goed idee. De hoognodige vernieuwing van het onderwijs is de afgelopen jaren steeds meer vastgelopen. Een terugkeer naar de basis biedt hopelijk weer ruimte en perspectief. Maar wat is die basis? Wat moet een kind nu leren om later baanperspectief te hebben en volwaardig te kunnen participeren in onze maatschappij? Wat mij betreft betekent terug naar de basis niet terug naar hoe het vroeger was. Het betekent terug naar een basis die minimaal nodig is om toekomstbestendig te zijn. En digitale geletterdheid is een onmisbaar onderdeel van deze nieuwe basis.

Participeren in de maatschappij en op de arbeidsmarkt

De onderwijsinspectie stelt dat elke leerling het onderwijs geletterd moet verlaten. Dat gaat verder dan kunnen lezen en schrijven. Geletterdheid betekent ook goed informatie kunnen verwerken om zelfstandig te kunnen participeren in de maatschappij. Informatie komt in de 21e eeuw binnen via apps, inboxen, streaming, games en platforms. Dus toekomstbestendige geletterdheid omvat naast taal ook digitaal. Een andere prioriteit van de Onderwijsinspectie is de nieuwe generatie klaarstomen voor de arbeidsmarkt. Ook die is in toenemende mate digitaal. Veruit het grootste bedrijf op de Nederlandse beurs is chipmaker ASML. Scale-up Adyen is meer waard dan alle Nederlandse banken en verzekeraars bij elkaar. Overigens worden ook die banken en verzekeraars steeds meer een techbedrijf: zij draaien op digitale technologie. Ook in de zorg, de energiesector, de landbouw en tal van andere sectoren neemt de vraag naar digitale vaardigheden sterk toe. Voor een kennis- en diensteneconomie als Nederland is digitalisering het verdienvermogen van morgen. Daar hoort een beroepsbevolking bij die in hoge mate digitaal geletterd is.

De digitale kloof moet dicht

Tot slot waarschuwt de Onderwijsinspectie voor toenemende ongelijkheid. Ook hier is digitale geletterdheid van belang. Het is een misverstand dat alle kinderen tegenwoordig ‘automatisch’ digitaal vaardig zijn. De digitale kloof loopt dwars door de generaties heen. De coronacrisis heeft dit nog eens vergroot. Kinderen die van huis uit niet de vaardigheden of middelen hebben om digitaal onderwijs te volgen, lopen verdere achterstand op. De schoolkeuze bepaalt nu de mate waarin kinderen in aanraking komen met digitale geletterdheid. Rijkere scholen hebben hierin een groter aanbod dan scholen in achterstandswijken. Jongens melden zich vaker aan voor niet-verplichte digitale lessen dan meisjes. Zo lang digitale geletterdheid niet verplicht is, zal de kloof zo alleen nog maar groeien.

Nieuw kabinet moet investeren

Digitale geletterdheid is geen revolutionair concept. Landen om ons heen hebben deze stap al lang gemaakt. In Bulgarije, Cyprus, Tsjechië, Denemarken, Estland, Griekenland, Ierland, Italië, Litouwen, Polen, Portugal en Groot-Brittannië is digitale geletterdheid al onderdeel van het lesaanbod. De grote meerderheid van de Tweede Kamer ging bovendien al in 2017 akkoord met het verplicht opnemen van digitale geletterdheid in het curriculum. Vier jaar verder is daar nog niet eens een start mee gemaakt. Ook de scholen willen wel. Waar het vooral aan ontbreekt is tijd en middelen om de nodige vernieuwingen door te voeren. Het lesmateriaal moet worden aangepast en leraren moeten worden bijgeschoold. Dat lukt alleen als we ze hiervoor de ruimte bieden, zowel in tijd als financieel. Het rapport van de Onderwijsinspectie geeft aan dat veel leraren zich nu overvraagd voelen. Om überhaupt een nieuwe basis te kunnen leggen is er extra investering nodig van het nieuwe kabinet. Ik kan alleen maar hopen dat de formerende partijen het advies van de Onderwijsinspectie nog eens doorlezen voor ze de onderhandeling ingaan. De uitgelekte aantekeningen van de oud-verkenners Ollongren en Jorritsma zijn weinig hoopvol. Slechts enkele partijen hadden expliciet aandacht voor investering in het onderwijs. Dat kan en moet beter!

Deel via:

Het laatste nieuws

NLdigital en overheid starten dialoog over soevereine cloud voor Nederland

Ontdek hoe de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) samen met NLdigital en cloudleveranciers werkt aan een soevereine overheidscloud. Lees meer over de open dialoogsessies, samenwerking en Europese kaders.
Politiek & wetgeving

ABRO: Nieuwe beveiligingseisen voor leveranciers aan Rijksoverheid en Politie

Vanaf 2026 geldt met ABRO één uniform stelsel van beveiligingseisen voor leveranciers aan de Rijksoverheid en Politie, gericht op het beschermen van de nationale veiligheid tegen onder andere spionage en sabotage. Leveranciers moeten rekening houden met strengere, proportioneel toegepaste eisen op gebieden als cyber, cloud en ketenbeveiliging, waarbij het Nationaal Bureau Industrieveiligheid toeziet op de naleving.
Politiek & wetgeving

Wat betekent de verkiezingsuitslag voor de digitale sector? 

Nu de verkiezingsuitslag op hoofdlijnen vastgesteld is, kunnen we voorzichtig mogelijke coalities in kaart gaan brengen. We kijken naar reële coalities op basis van de uitslag, wat partijen eerder zelf uitgesproken hebben, en ook zetelaantallen in de Eerste Kamer. Met behulp van onze analyse van de verkiezingsprogramma’s kijken we ook vooruit naar wat deze coalities zullen betekenen voor de digitale sector. Met VNO-NCW en MKB-Nederland delen wij in ieder geval de visie dat de politiek geen tijd te verliezen heeft en nú werk moet maken van een stabiel en daadkrachtig kabinet. 
Politiek & wetgeving

NLdigital: Volt meest digitaal, CDA verrassende binnenkomer kopgroep

NLdigital analyseerde alle partijprogramma’s op digitale thema’s: Volt scoort het hoogst, gevolgd door VVD, D66 en verrassend CDA. De Verkiezingsmatrix laat grote verschillen zien per thema: innovatie en AI krijgen veel aandacht, maar cybersecurity en digitale overheid blijven onderbelicht. NLdigital ziet bij een mogelijke nieuwe coalitie met VVD, CDA en D66 kansen voor serieuze stappen in de digitale economie.
Politiek & wetgeving

Nieuwe manager grootzakelijk bij NLdigital: Jochem de Groot start als hoofd Beleid & Public Affairs

Jochem de Groot is gestart als manager grootzakelijk en hoofd Beleid & Public Affairs bij NLdigital. Met zijn brede ervaring op het snijvlak van technologie, beleid en strategie gaat hij zich richten op thema’s als digitale autonomie en AI-regulering. Jochem wil een brug slaan tussen de grootzakelijke achterban en beleidsmakers in Den Haag en Brussel.