Worden VVD, CDA, D66 en GroenLinks het eens over de digitale economie?

Informateur Schippers is deze week begonnen aan de eerste poging om een coalitie te smeden: VVD, CDA, D66 en GroenLinks zijn de beoogde partners voor de komende regeerperiode. Wat kunnen we van deze ‘groen-rechtse’ coalitie verwachten op digitaal gebied?

De vier partijen scoorden relatief goed in onze verkiezingsmatrix digitalisering. We mogen van deze coalitie dus bovengemiddeld veel aandacht voor digitale onderwerpen verwachten. Waar kunnen de partijen elkaar vinden? En waar lopen hun standpunten sterk uiteen? We hebben de belangrijkste punten op een rij gezet.

Cybersecurity en privacy

De ideologische verschillen tussen de partijen worden het meest duidelijk op de onderwerpen privacy en security. CDA en VVD leggen de nadruk op meer bevoegdheden voor politie en geheime diensten in het digitale domein. D66 en GroenLinks zijn juist uitgesproken kritisch op deze bevoegdheden en pleiten vooral voor betere privacybescherming. De voorstellen die ze hiervoor doen worden overigens al grotendeels geregeld onder de nieuwe Europese privacywet Avg.

In de nasleep van de aanslag in Londen is in Engeland de discussie over achterdeurtjes in encryptie weer opgelaaid. Het CDA is van de vier partijen het minst enthousiast over sterke encryptie. In haar programma pleit de partij voor een ‘encryptiebevel’, waarmee ze waarschijnlijk het tegenovergestelde bedoelen. D66 en GroenLinks zeggen in hun programma’s expliciet dat achterdeurtjes tot ongewenste verzwakking van encryptie leiden. Het vorige kabinet nam dit standpunt bij monde van de VVD-ministers Van der Steur en Kamp officieel in. Het is dus waarschijnlijk dat het komende kabinet hier niet van zal afwijken. Dat is goed nieuws voor de veiligheid van ICT.

ICT in het onderwijs en een leven lang leren

De vier partijen kunnen elkaar wel goed vinden op het gebied van ICT in het onderwijs. D66 en de VVD willen allebei programmeren een verplicht onderdeel van het curriculum maken. CDA en GroenLinks beperken zich tot meer algemene termen als ‘digitale vaardigheden’ en ‘mediawijsheid’. Er zijn in ieder geval genoeg aanknopingspunten om de nodige vernieuwing in het onderwijs op te nemen in het regeerakkoord.

Ook op het gebied van een leven lang leren liggen er kansen. Alle vier de partijen pleiten voor een systeem van leerrechten dat permanente ontwikkeling van werknemers mogelijk maakt. Dat zou een goede stap zijn richting een flexibele en toekomstbestendige arbeidsmarkt. Inkoppen dus.

Digitale infrastructuur

VVD, D66 en CDA noemen alle drie het belang van de digitale infrastructuur en willen dat Nederland op dit gebied voorop blijft lopen. D66 heeft de meest concrete plannen: de partij wil een publieke investeringsbank naar Duits voorbeeld. GroenLinks noemt de digitale infrastructuur in haar programma niet, maar toont zich wel voorstander van een vrij en open internet.

De rol van ICT in energietransitie

Alle partijen zeggen de transitie naar een duurzame economie belangrijk te vinden. Het tempo en de manier waarop zullen inzet van de onderhandelingen worden. Nederland ICT ziet in ieder geval een grote rol voor digitale technologie in het mogelijk maken en versnellen van de energietransitie. GroenLinks en D66 benoemen intelligente netwerken ook expliciet in hun programma’s. Bij VVD en CDA is men minder uitgesproken hierover, maar de partijen zullen elkaar zeker kunnen vinden vanuit het belang van innovatie voor de grote maatschappelijke uitdagingen.

Digitale overheid

De digitalisering van de overheid zelf blijkt een blinde vlek te zijn in de visie van de partijen. D66 heeft hier de meeste aandacht voor, maar beperkt zich tot verbeterpunten in de uitvoering van ICT-projecten van de overheid. Een reële en relevante wens, maar slechts een onderdeel van het verhaal. We missen ambitie in het verbeteren van de digitale dienstverlening en het centraal stellen van de burger. We benaderen het positief: hier liggen hier kansen voor een gezamenlijke visie.

Innovatie

VVD en D66 zijn het meest expliciet in het benoemen van digitalisering als motor voor innovatie en economische groei. Maar de programma’s van CDA en GroenLinks bieden voldoende ruimte voor het benutten van digitale technologie. Bij GroenLinks is dit in het kader van het bevorderen van wat zij de ‘groene economie’ noemen. Het grootste verschil tussen de partijen zit hem in de invulling van het  innovatiebeleid. VVD en CDA willen door met het huidige topsectorenbeleid, D66 wil juist aanpassingen en zich meer richten op maatschappelijke domeinen. Welke variant ook wordt gekozen, ICT zal altijd een noodzakelijk zijn om de doelen te realiseren.

Ministerieel topteam

Hopelijk zijn de partijen ook van mening dat er in het regeerakkoord wordt opgenomen dat er een ministerieel topteam, eventueel ondersteund door een onderraad voor digitalisering, moet komen om de digitalisering in domeinen als zorg, mobiliteit en onderwijs van Nederland te versnellen en in goede banen te leiden.

Conclusie

Ondanks de ideologische verschillen tussen met name GroenLinks en VVD / CDA, hebben de partijen op digitaal gebied voldoende raakvlakken. Alleen op de onderwerpen privacy en cybersecurity lopen de standpunten sterk uiteen. Op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt zitten de partijen juist sterk op één lijn. Op het gebied van duurzaamheid kunnen ze elkaar vinden in het belang van digitale innovatie voor de energietransitie. Op onderwerpen als digitale overheid, innovatie en infrastructuur zijn de plannen minder eenduidig, maar willen de partijen in basis hetzelfde. Positief beschouwd ligt ook hier voldoende ruimte om optimaal te profiteren van de kansen die digitalisering biedt.

Nederland ICT zal zich tijdens de formatie inzetten om de kansen van digitalisering onder de aandacht te blijven brengen bij het nieuwe Kabinet.