Ook Eerste Kamer akkoord met nieuwe aftapwet

De nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) is met een grote meerderheid aangenomen door de Eerste Kamer. 50 van de 75 senatoren stemden in met de wet, die vanaf 1 januari 2018 gaat gelden. De afgelopen jaren was er veel protest tegen de nieuwe bevoegdheden binnen de Wiv, ook uit de ICT-sector. Het zal nu in de praktijk moeten blijken wat de impact van de wet is en of de mate van toezicht volstaat.

De nieuwe Wiv maakt het mogelijk om naast een individuele tap ook aan bulkinterceptie van data te doen. Dat konden de geheime diensten al via de ether en vanaf 1 januari nu ook via de kabels. Verder is de maximale bewaartermijn van data nu vast omschreven: 3 jaar. Een belangrijk punt van kritiek op de Wiv is de ruime formulering van de bevoegdheid. Nederland is wereldwijd een van de belangrijkste knooppunten van dataverkeer. In de praktijk zullen de diensten dus toegang hebben tot een enorme hoeveelheid data.

Toetsing en toezicht

Minister Plasterk zegde gister toe de bevoegdheden in te bedden in een ander toezichtkader. Er komt een nieuwe toetsingscommissie, de TIB, bestaande uit twee oud rechters en een ‘technicus’. De minister heeft toegezegd dat de TIB de beschikking krijgt over drie inhoudelijke medewerkers en een secretariaat dat uit twee fte bestaat. Vragen over eventuele onderbezetting zijn daarmee opgehelderd. Wel zijn er nog vragen over de effectiviteit van het toezicht door de TIB. Daarover is toegezegd dat de minister na twee jaar de werking van de TIB zal evalueren.

De mate van toezicht op de wet was een belangrijk aandachtspunt voor Nederland ICT. De huidige toezichthouder CITVD krijgt extra mogelijkheden om haar taak in te vullen. Ook gaat ze functioneren als klachtinstituut om klachten over de diensten in behandeling te nemen en af te handelen. Een andere zorg voor de achterban van Nederland ICT is de onmogelijkheid om juridisch verweer te voeren tegen tap- en/of interceptielasten. Dit punt blijft helaas overeind.

Implementatie

Nu zowel VVD, CDA en CU voor hebben gestemd, verwacht Nederland ICT dat de Wiv geen onderdeel van de nieuwe coalitieonderhandelingen zal worden. Onze leden kunnen zich nu gaan richten op implementatie. Het viel op dat de minister bij het geven van voorbeelden de ‘internetknooppunten’ als meest geëigende locatie voor de interceptie van data noemde. We zullen zien hoe zich dat in de praktijk zal ontwikkelen en wat de effecten voor onze leden zijn.