Een minister van ICT? Geen goed idee

Waarom is er nog geen minister van ICT? Deze vraag duikt al bijna dertig jaar lang regelmatig op, met name in verkiezingstijd. Ook tijdens de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen zagen we de vraag in opinies, comments en posts op sociale media voorbij komen. De achterliggende gedachte is dat ICT van groot belang is voor onze economie en maatschappij en dat dit belang alleen maar toeneemt. Daar zijn we het zeer mee eens. Toch is Nederland ICT geen voorstander van een losse minister van ICT. We leggen uit waarom:

De minister die over alles gaat, maar nergens over mag beslissen

Digitalisering raakt veel domeinen: de zorg, het onderwijs, mobiliteit, veiligheid. Die domeinen vallen onder de verantwoordelijkheid van meerdere ministers. Ook belangrijke randvoorwaarden als privacy, security, onderwijs en infrastructuur zijn verdeeld over diverse ministeries.

Een apart ministerie van ICT zal dus in de praktijk continu haar eigen plannen moeten afstemmen met de collega’s van andere ministeries. Het risico is dan dat de minister van ICT uiteindelijk overal over gaat, maar nergens over mag beslissen.

Juist omdat ICT zich niet beperkt tot één ministerie, is het belangrijk dat alle ministers verstand hebben van ICT en nadenken over de gevolgen van digitalisering. Een losse minister van ICT is dan een verkeerd signaal. Het maakt één persoon eindverantwoordelijk voor alle digitale zaken. In het ergste geval ontstaat dan bij andere ministers de indruk dat zij zich hier niet mee bezig hoeven te houden. En wordt de minister van ICT aangesproken op beleid waar hij niet voor verantwoordelijk is.

Wat dan wel?

Zoals gezegd: de randvoorwaarden voor succesvolle digitalisering in Nederland zijn verdeeld over diverse ministeries. Wij pleiten er daarom voor om deze ministeries te laten samenwerken in een ministerieel topteam digitalisering. Zo’n topteam kan zorgen voor een gecoördineerde agenda op basis van een overkoepelende visie op hoe we omgaan met de kansen en bedreigingen van digitalisering.

Hoe dit topteam precies ingevuld wordt is aan het nieuwe kabinet. Dat kan op verschillende manieren. Wat wij voor ogen hebben is een team van ministers, ondersteund door een groep ambtenaren vanuit verschillende ministeries. De Minister President zit het topteam voor. Verder moet het topteam een eigen budget krijgen van 100 miljoen euro om in een aantal domeinen een innovatie-agenda te ontwikkelen en uit te voeren.

Hoe nu verder?

Vorige jaar lanceerden we het idee voor een topteam als centraal punt van ons manifest voor de digitale economie. Maar Nederland ICT is niet de enige organisatie die achter dit idee staat. Zo is het één van de vijf speerpunten van een gezamenlijk manifest dat is ondertekend door ruim dertig belangenorganisaties. Er is dus breed draagvlak voor het idee. Ook binnen de overheid toont men zich voorzichtig enthousiast.

De bal ligt nu bij het nieuwe kabinet. Als het aan ons ligt wordt het ministerieel topteam onderdeel van het regeerakkoord. We zullen ons de komende weken inzetten om het tijdens de formatie nog extra onder de aandacht te brengen.