Column Lotte de Bruijn: ‘Achter de schermen’

Soms vallen dingen pas op door hun plotselinge afwezigheid. Ik sprak laatst iemand die een periode in het buitenland was geweest. Na een tijdje viel hem op dat in de lokale media nauwelijks aandacht was voor digitale onderwerpen. Bij terugkomst in Nederland leek het wel of alle nieuwsuitzendingen, krantencolumns en praatprogramma’s het alleen maar over digitalisering hebben. Dat is wat overdreven, maar ik deel de observatie dat digitalisering in Nederland mainstream lijkt te worden. We zijn ons bewust van de digitale transformatie, misschien wel meer dan in landen om ons heen.

Tegelijkertijd blijft veel digitalisering onzichtbaar voor het grote publiek. De ICT-sector is als een stille motor. Achter de schermen zijn duizenden bedrijven, groot en klein, bezig om onze economie slimmer, efficiënter, duurzamer en veiliger te maken. De doorsnee Nederlander ziet meestal alleen de uitkomst van het proces: snellere dienstverlening, betere zorg, goedkopere producten. Om de digitale innovatie erachter te zien, moet je weten waar je moet zoeken. Nederland ICT geeft deze verborgen projecten een plek in de spotlights met de jaarlijkse Digital Impact en ICT Milieu Awards. Hoog nodig als je het mij vraagt, want ICT-bedrijven zijn nog veel te bescheiden.

Verhalen over digitalisering zijn noodzakelijk om mensen buiten de sector te inspireren de kansen van ICT beter te benutten. Dat dit geen overbodige luxe is, bleek laatst uit een internationaal onderzoek van KPMG onder CEO’s. De Nederlandse bestuurders blijken zich veel minder te richten op nieuwe technologieën dan buitenlandse collega’s. Machine learning, internet of things, blockchain, data analytics: op al deze onderwerpen wordt in Nederland de komende jaren significant minder geïnvesteerd dan in andere landen. Dat zijn zorgelijke cijfers. Het kan niet zo zijn dat we hier vooral praten over digitalisering, terwijl het in andere landen daadwerkelijk gebeurt.

Het onderzoek vroeg ook naar de barrières om in nieuwe technologie te investeren. Een kwart van de Nederlandse CEO’s noemde een gebrek aan geschikt personeel. In andere landen ligt dit percentage veel lager. Het bijscholen van het eigen personeel werd genoemd als grootste uitdaging voor de komende jaren. Alweer is het gebrek aan mensen met ICT-vaardigheden een remmende factor voor de innovatiekracht van Nederland. Hoeveel wake-up calls hebben we nodig?

Een andere wake-up call kwam van de NOS. Zij concludeerden dat ruim de helft van de bedrijven in Nederland nog niet klaar is voor de Europese privacyregels die volgend jaar gaan gelden. De belangrijkste reden hiervoor? Een gebrek aan mankracht en een gebrek aan kennis.

Er tekent zich een duidelijk beeld af. Nederlanders zijn zich bovengemiddeld bewust van digitalisering. We zijn early adopters en enthousiaste gebruikers van ICT. Maar we missen de kennis en vaardigheden om zelf aan de slag te gaan. We hebben meer mensen nodig die de kansen van digitalisering herkennen en om kunnen zetten in actie. Meer juristen die de link tussen wetgeving en de data-economie kunnen leggen. Meer hackers die lekken in onze systemen kunnen opsporen en dichten.

Dat begint met het bijbrengen van digitale geletterdheid op scholen. Daarnaast kunnen wij vanuit de ICT-sector nog veel meer inspirerende voorbeelden laten zien. We moeten duidelijk maken wat ICT is en wat je er mee kunt. De tijd dat ICT iets voor achter de schermen was, is nu echt voorbij.

Deze column verscheen in juli 2017 in ChannelConnect.