Column Lotte de Bruijn: ‘Circulair’
De kans is groot dat er ergens in je huis een verzameling oude smartphones stof ligt te verzamelen. Veel Nederlanders wisselen elke twee jaar van telefoon. De oude telefoons verdwijnen dan vaak in een la en worden vervolgens vergeten. Op ongeveer dertien miljoen Nederlandse smartphonegebruikers loopt het aantal ‘verdwenen’ smartphones dan snel op.
Dat is zonde, want we kunnen de grondstoffen uit die oude smartphones goed gebruiken. Via ICT Milieu, een onderdeel van Nederland ICT, worden jaarlijks miljoenen kilo’s afgedankte ICT-apparaten verzameld en hoogwaardig verwerkt. Voor 97 procent van het ingezamelde materiaal wordt een nuttige toepassing gevonden. Dat gaat nu vooral om metalen, glas en plastics die uit oude printers, desktops en beeldschermen worden gewonnen. Smartphones vormen, qua gewicht, een fractie van dat totaal.
Het inzamelen en hergebruiken van spullen is onderdeel van de circulaire economie, een concept dat sterk in opkomst is. De ICT-sector speelt een belangrijke rol in de circulaire economie. In de eerste plaats door ervoor te zorgen dat de hardware die we zelf op de markt zetten, wordt hergebruikt. Maar recycling is slechts de laatste stap in de cyclus van de circulaire economie. In de hele keten kunnen maatregelen worden genomen om de levensduur van producten te verlengen en materialen te besparen.
Zo worden producten met zo min mogelijk onderdelen gemaakt, waardoor reparatie makkelijker wordt. Er zijn al inktcartridges en zelfs hele printers die van gerecyclede materialen zijn gemaakt. Daarnaast verschijnen er meer lease- en ‘device-as-a-service’modellen op de markt. Maar denk ook aan de impact van virtualisatie en cloudtoepassingen, waardoor hardware flexibel kan worden. ICT Milieu heeft zich bovendien onlangs aan een project gecommitteerd om de circulaire inkoop en afdanking van servers te stimuleren.
De rol van ICT binnen de circulaire economie wordt nog veel interessanter, als naar de impact van digitale technologie op andere sectoren wordt gekeken. Het begint al met digitale marktplaatsen en deelplatformen, waardoor spullen langer en intensiever worden gebruikt. Dankzij 3D-printing hoeven er minder onderdelen op voorraad te liggen. Dankzij machine learning kan er efficiënter met grondstoffen worden omgegaan. En dankzij de blockchain kan de levenscyclus van een grondstof straks nauwkeurig worden gevolgd.
Niet voor niets noemde ABN AMRO de techsector eerder dit jaar de ‘hofleverancier van de circulaire revolutie’. Naarmate de economie digitaliseert, verschuift het accent van bezit naar gebruik. En ICT faciliteert die verschuiving. We zien een zelfde faciliterende rol voor ICT in de transitie naar duurzame energie. Om een duurzame energievoorziening mogelijk te maken, moeten we ons energiesysteem op een andere manier inrichten. Het aanbod aan zonne- en windenergie is niet constant. De pieken en dalen in het aanbod kunnen met slimme apparaten worden opgevangen die onderling communiceren en zelfstandig beslissen wanneer ze het beste stroom kunnen gebruiken.
Ook zijn er batterijen nodig die een overschot aan energie op kunnen vangen en bij een tekort weer terug kunnen leveren. Op verschillende plekken in Nederland worden daarvoor zogenaamde buurtbatterijen aangelegd. Een knelpunt voor deze ontwikkeling is wel dat er een schaarste dreigt aan zeldzame metalen die nodig zijn om al deze batterijen te bouwen. Metalen die onder andere uit de smartphones die nu nog bij miljoenen Nederlanders in de la liggen kunnen worden gewonnen. En zo is de cirkel weer rond.
Deze column verscheen in december 2017 in ChannelConnect.
