Analyse: Hoe digitaal is het programma van GroenLinks?

Tijd voor verandering

De kern van het GroenLinks-programma is een pleidooi voor een breuk met drie decennia aan economisch denken. Dit ‘economisme’ heeft volgens de partij geleid tot toegenomen ongelijkheid en grote zorgen over de toekomst bij een groeiende groep Nederlanders. De partij wil in plaats van de economie de grote maatschappelijke vragen van nu centraal zetten: klimaatverandering, ongelijkheid, onderwijs, veiligheid, bescherming van de democratie.

Een visie op de digitale economie vinden we dus niet terug in het partijprogramma. Maar ook de genoemde maatschappelijke thema’s hebben op zijn minst raakvlakken met de digitale transformatie. Helaas wordt digitalisering alleen genoemd in relatie tot het thema veiligheid. Een gemiste kans, want juist voor de vernieuwing die GroenLinks zo graag wil is een sterke digitale infrastructuur en technologische innovatie cruciaal.

Duurzaamheid

GroenLinks besteedt zoals verwacht zeer veel aandacht aan klimaat en energie. Of zoals GroenLinks het stelt: de toekomst van de economie is groen. Dit denkt de partij te realiseren door het introduceren van een Klimaatwet die regelt dat we in 2050 alleen nog schone energie gebruiken. Per jaar moet twee tot drie procent energie worden bespaard. Het is positief om te lezen dat GroenLinks wil investeren in het aanbod van duurzame energie en decentrale slimme energienetwerken wil ondersteunen vanuit het investeringsplan. ICT-oplossingen gaan een belangrijke bijdrage leveren aan energiebesparing in diverse sectoren en aan de inpassing van duurzame energie. In ons eigen manifest hebben we daarom maatregelen voorgesteld die een versnelde transitie naar duurzame energie mogelijk maken. Voor de slimme sturing van de energievraag is het van belang dat energieprijzen meer variabel worden.

Onderwijs en Arbeidsmarkt

GroenLinks onderschrijft het belang van fundamenteel onderwijs en stelt daarbij voor meer geld direct naar de universiteiten te laten vloeien. Daarbij moet naar onze mening wel voorkomen worden dat universiteiten de aansluiting met het bedrijfsleven verliezen.

Ook zegt de partij meer geld vrij te willen maken voor talentontwikkeling als mediawijsheid en het leren zoeken en filteren van informatie. Het zou goed zijn als GroenLinks hier ook denkt aan computational thinking zoals voorgesteld in ons manifest. Het begrijpen van ICT en leren om digitale technologie optimaal in te zetten, zijn ook onmisbare vaardigheden in een wereld van morgen.

Tot slot onderstreept GroenLinks net als wij het belang van een leven lang leren door leerrechten, of scholingsrechten, zoals GroenLinks het noemt, op te nemen in haar programma. Na D66 is dit de tweede partij die zich hiervoor hard maakt.

Security en privacy

Het partijprogramma is terecht kritisch op de plannen van de overheid om communicatie via de digitale infrastructuur grootschalig af te tappen. Ook stelt GroenLinks dat privacy altijd het uitgangspunt moet zijn en dat de overheid transparant moet zijn over het gebruik van big data en profilering. Kennis en gebruik van veilige encryptie zonder achterdeurtjes moeten worden bevorderd. Dit standpunt over encryptie sluit mooi aan op het standpunt uit ons eigen manifest.

Hoewel GroenLinks enkele zeer concrete acties benoemt, zegt het programma niets over wie deze acties moet uitvoeren. Juist op het domein van cybersecurity zijn nog veel taken, met name gericht op het MKB, nog onvoldoende belegd. Nederland ICT heeft daarom onder andere voorgesteld een Digital Trust Centre op te richten. Ook besteedt het programma geen aandacht aan de veiligheid van de digitale infrastructuur zelf. Om de vernieuwing, bijvoorbeeld op het gebied van duurzame energie,  te kunnen realiseren is een state-of-the art, veilige en betrouwbare digitale infrastructuur noodzakelijk. De door ons voorgestelde omgevingsraad voor de digitale infrastructuur kan het Kabinet adviseren bij wet- en regelgeving die een grote impact heeft op de (technische) werking van onze digitale infrastructuur.

Digitale Overheid

GroenLinks geeft aan dat ze de dienstverlenging van de overheid aan burgers wil verbeteren. Hoe ze dit denkt te bereiken wordt in het programma niet vermeld. Wel stelt de partij een Wet Open Overheid voor waarin overheden worden verplicht tot grotere transparantie. Een actiepunt dat aansluit op ons voorstel uit het manifest om in 2020 alle burgers en bedrijven op maat te kunnen bedienen via het MijnOverheid-portaal. Wat ons betreft kan dit bij uitstek door het gebruik van nieuwe technologieën, zonder daarbij de menselijke maat uit het oog te verliezen. Een moderne Generieke Digitale Infrastructuur en een stelsel voor elektronische identificatie zijn daarbij cruciale eerste stappen.

Conclusie

Het is tijd voor verandering, vindt GroenLinks. Maar de enorme veranderingen die er met de digitale transformatie op ons af komen worden in het partijprogramma zo goed als genegeerd. Digitalisering komt alleen aan bod wanneer het over privacy en security gaat. De kansen die ICT biedt voor maatschappelijke verbetering op thema’s als duurzaamheid, onderwijs en overheid worden niet benoemd. En dat is jammer. Hopelijk zijn er op het partijcongres van GroenLinks in december partijleden die tot dezelfde conclusie zijn gekomen.